Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 (viết tắt là Luật năm 2022) được Quốc hội khóa XV, Kỳ họp thứ 3 thông qua ngày 15/6/2022, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2024. Để tạo điều kiện cho cán bộ, viên chức, người lao động trong trường tìm hiểu rõ hơn và có sự so sánh những điểm mới được sửa đổi, bổ sung, Hội đồng Thi đua, khen thưởng Trường CĐSP Điện Biên xin giới thiệu về những điểm sửa đổi, bổ sung của Luật Thi đua, khen thưởng như sau:
1. Bổ sung nguyên tắc khen thưởng
Theo đó, Luật năm 2022 đã bổ sung các nguyên tắc khen thưởng sau:
– Thành tích đến đâu khen thưởng đến đó;
– Chú trọng khen thưởng cá nhân, tập thể, hộ gia đình trực tiếp lao động, sản xuất, kinh doanh; cá nhân, tập thể công tác ở địa bàn biên giới, trên biển, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn.
2. Bỏ hình thức khen thưởng “Huy hiệu”
Các hình thức khen thưởng được quy định tại Điều 9 của Luật.
– Huân chương.
– Huy chương.
– Danh hiệu vinh dự nhà nước.
– “Giải thưởng Hồ Chí Minh”, “Giải thưởng Nhà nước”.
– Kỷ niệm chương.
– Bằng khen.
– Giấy khen.
Như vậy, Luật năm 2022 đã bỏ hình thức khen thưởng “Huy hiệu”. Hiện nay, Huy hiệu để tặng cho cá nhân có đóng góp vào quá trình phát triển của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
3. Thay đổi nguyên tắc xét thi đua, khen thưởng
* Căn cứ xét thi đua bao gồm:
– Phong trào thi đua.
– Thành tích thi đua.
– Tiêu chuẩn danh hiệu thi đua.
Như vậy, so với quy định hiện hành Luật năm 2022 đã bỏ đi căn cứ “Đăng ký tham gia thi đua”.
* Căn cứ xét khen thưởng bao gồm:
– Thành tích đạt được (Hiện nay là phạm vi, mức độ ảnh hưởng của thành tích).
– Tiêu chuẩn khen thưởng.
– Điều kiện và hoàn cảnh cụ thể lập được thành tích (Hiện nay là trách nhiệm và hoàn cảnh cụ thể lập được thành tích).
4. Thay đổi đối tượng được tặng Huân chương lao động
Theo đó, đối tượng được tặng huân chương lao động ở các hạng bao gồm:
– Cá nhân;
– Công nhân, nông dân;
– Doanh nhân, trí thức, nhà khoa học;
– Tập thể;
– Doanh nghiệp, tổ chức kinh tế khác;
– Cá nhân, tập thể người Việt Nam định cư ở nước ngoài, cá nhân, tập thể người nước ngoài.
(Hiện nay, đối tượng được tặng huân chương lao động ở các hạng bao gồm cá nhân và tập thể)
5. Danh hiệu thi đua
(1). Danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở”
Bổ sung thêm tiêu chuẩn được xem xét: “Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ” (Khoản 2 Điều 23).
(2). Danh hiệu cờ thi đua của Bộ, ban, ngành, tỉnh
– Ghi nhận trong Luật nội dung: “Danh hiệu cờ thi đua của Bộ, ban, ngành, tỉnh để tặng hằng năm cho tập thể dẫn đầu phong trào thi đua của cụm, khối thi đua do Bộ, ban, ngành, tỉnh tổ chức” (Khoản 1 Điều 26); nội dung này hiện được quy định tại khoản 2 Điều 8 Thông tư số 12/2019/TT-BNV ngày 04/11/2019 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ Quy định chi tiết thi hành một số điều của Nghị định số 91/2017/NĐ-CP ngày 31/7/2017 của Chính phủ.
– Bổ sung quy định: “Danh hiệu cờ thi đua của Bộ, ban, ngành, tỉnh để tặng cho tập thể dẫn đầu phong trào thi đua theo chuyên đề do Bộ, ban, ngành, tỉnh phát động có thời gian thực hiện từ 03 năm trở lên khi tổng kết phong trào.” (Khoản 2 Điều 26).
6. Hình thức khen thưởng
(1). “Huân chương Độc lập”
– Bổ sung nội dung: “Huân chương Độc lập” để tặng cho Bộ, ban, ngành, tỉnh, cơ quan của Quốc hội có đủ điều kiện, tiêu chuẩn “nhân dịp kỷ niệm ngày thành lập năm tròn” (Khoản 2 các Điều 36, 37, 38).
– Bổ sung tiêu chuẩn “hoặc đạt danh hiệu “Tập thể lao động xuất sắc” (Điểm a khoản 3 các Điều 36, 37, 38).
(2). “Huân chương Lao động” hạng Nhất
– Đối với cá nhân: Điều kiện có 04 sáng kiến được ứng dụng mang lại hiệu quả cao, có phạm vi ảnh hưởng và nêu gương trong toàn quốc đã được thay bằng “trong thời gian đó có từ 03 năm trở lên được công nhận hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và có 02 lần được tặng danh hiệu chiến sĩ thi đua Bộ, ban, ngành, tỉnh” (Điểm đ khoản 1 Điều 42).
– Đối với tập thể: Bổ sung thêm tiêu chuẩn được xem xét “hoặc đạt danh hiệu “Tập thể lao động xuất sắc”; bổ sung điều kiện “có 02 lần được tặng “Cờ thi đua của Chính phủ” (Điểm d khoản 4 Điều 42).
(3). “Huân chương Lao động” hạng Nhì
– Đối với cá nhân: Điều kiện có 03 sáng kiến được ứng dụng mang lại hiệu quả, có phạm vi ảnh hưởng và nêu gương trong bộ, ban, ngành, tỉnh, đoàn thể trung ương được bộ, ban, ngành, tỉnh, đoàn thể trung ương đã được thay bằng “có từ 02 năm trở lên được công nhận hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và có 01 lần được tặng danh hiệu chiến sĩ thi đua Bộ, ban, ngành, tỉnh” (Điểm đ khoản 1 Điều 43).
– Đối với tập thể:
+ Bổ sung thêm tiêu chuẩn được xem xét “hoặc đạt danh hiệu “Tập thể lao động xuất sắc”.
+ Điều kiện “Đối với tập thể không thuộc đối tượng tặng cờ thi đua trong thời gian đó có 02 lần được tặng Bằng khen của cấp bộ, ban, ngành, tỉnh, đoàn thể trung ương” được thay bằng “có 03 lần được tặng bằng khen của Bộ, ban, ngành, tỉnh đối với tập thể không thuộc đối tượng được tặng cờ thi đua” (Điểm c khoản 4 Điều 43).
(4). “Huân chương Lao động” hạng Ba
– Đối với cá nhân: Điều kiện có 02 sáng kiến được ứng dụng mang lại hiệu quả, có phạm vi ảnh hưởng và nêu gương trong bộ, ban, ngành, tỉnh, đoàn thể trung ương được thay bằng “có từ 01 năm trở lên được công nhận hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và có 03 lần được tặng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở” (Điểm e khoản 1 Điều 44).
– Đối với tập thể: Bổ sung thêm tiêu chuẩn được xem xét “hoặc đạt danh hiệu “Tập thể lao động xuất sắc”; bổ sung điều kiện “có 01 lần được tặng “Cờ thi đua của Chính phủ” (Điểm đ khoản 4 Điều 44).
(5). “Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ”
– Đối với cá nhân: Điều kiện có 05 sáng kiến được công nhận và áp dụng hiệu quả trong phạm vi cấp cơ sở được thay bằng “có 03 lần được tặng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở” (Điểm b khoản 1 Điều 73).
– Đối với tập thể: Bổ sung thêm tiêu chuẩn được xem xét “hoặc đạt danh hiệu “Tập thể lao động xuất sắc” (Điểm e khoản 4 Điều 73).
(6). Bằng khen của Bộ, ban, ngành, tỉnh
– Đối với cá nhân (Điểm d khoản 1 Điều 74):
+ Bổ sung thêm tiêu chuẩn được xem xét: Có 02 lần liên tục được tặng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở” hoặc có liên tục từ 02 năm trở lên được công nhận hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, trong thời gian đó có 02 sáng kiến được công nhận và áp dụng có hiệu quả trong phạm vi cơ sở hoặc có 02 đề tài khoa học, đề án khoa học, công trình khoa học và công nghệ đã được nghiệm thu và áp dụng hiệu quả trong phạm vi cơ sở.
+ Ngoài điều kiện có 02 sáng kiến theo quy định cũ, Luật bổ sung thêm “hoặc có 02 đề tài khoa học, đề án khoa học, công trình khoa học và công nghệ đã được nghiệm thu và áp dụng hiệu quả trong phạm vi cơ sở”.
– Đối với tập thể: Bổ sung thêm tiêu chuẩn được xem xét “hoặc đạt danh hiệu “Tập thể lao động xuất sắc” (Điểm d khoản 3 Điều 74).
(7). Giấy khen
Bổ sung nội dung “có tư cách pháp nhân” tại điểm a khoản 1 Điều 75: “Giấy khen của Thủ trưởng cơ quan, đơn vị có tư cách pháp nhân thuộc và trực thuộc Bộ, ban, ngành”.
Về tiêu chuẩn Luật giao quyền cho “Bộ, ban, ngành, tỉnh, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, quy định chi tiết, hướng dẫn cụ thể tiêu chuẩn xét tặng giấy khen đối với cá nhân, tập thể, hộ gia đình thuộc thẩm quyền quản lý.” (Khoản 2 Điều 75).
7. Bổ sung đối tượng được xét tặng danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú”
Luật năm 2022 quy định danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú” để tặng cho cá nhân hoạt động trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật gồm:
– Diễn viên, đạo diễn, chỉ đạo nghệ thuật, chỉ huy dàn nhạc, biên đạo, quay phim, nhạc sĩ, họa sĩ, phát thanh viên;
– Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật không thuộc đối tượng trên do Chính phủ quy định.
Như vậy, so với hiện hành đã bổ sung đối tượng là người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật khác do Chính phủ quy định.
8. Bổ sung hình thức khen thưởng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang”
Theo đó, Luật năm 2022 quy định về “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” như sau:
– Thực hiện tặng và truy tặng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” đối với Thanh niên xung phong có thành tích trong các cuộc kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc, hoàn thành nhiệm vụ, trung thành với cách mạng, có thời gian tại ngũ từ 02 năm trở lên.
– Thanh niên xung phong hy sinh trong khi làm nhiệm vụ trong các cuộc kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc đã được công nhận liệt sĩ thì được truy tặng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang”.
Người viết: Trần Thanh Bắc
